Laat iedereen jouw idee maar absurd noemen… ga gewoon door. Houd niet op. Denk niet eens aan ophouden voordat je er bent, en denk niet te lang na over waar ‘er’ is. Wat er ook gebeurt, houd niet op.” – Phil Knight in Shoe Dog
Vroeger, als in: toen ik nog geen moeder was, las ik in de vakantie makkelijk een boek in een paar dagen uit, om daarna meteen aan het volgende te beginnen. Maar dat was vroeger. Dit keer had ik voor mijn Ibiza tripje van bijna twee weken heel optimistisch vier enigszins dikke boeken in mijn koffer gestopt. Papieren boeken ja en geen digitale zooi, ik hou van papier. Ik heb er met moeite eentje helemaal uit gelezen, de rest van de tijd bouwde ik zandkastelen of shinede ik in de buitenkeuken.
Gelukkig koos ik het goede boek, want Shoe Dog is een van de leukste boeken die ik de afgelopen tijd heb gelezen. De biografie leest als een spannende roman, je kan niet wachten om erachter te komen hoe het afloopt. Terwijl je dat natuurlijk al gewoon weet…. Het verhaal van de oprichter van Nike is zo inspirerend dat ik heb besloten vanaf nu alleen nog maar Nikes te kopen en geen ander merk sneakers. Kijken hoe lang ik dat volhoud.
Nou kan ik jullie allemaal aanraden het boek direct aan te schaffen en te lezen, maar ik kan er natuurlijk ook een stukje over schrijven. Dus, dit is wat ik leerde van Shoe Dog:
Ga voor jouw gekke idee (met de mentaliteit van een topsporter!)
De jonge Phil Knight droomde ervan om een geweldige atleet te zijn. Hardloper om precies te zijn. Als hij erachter komt dat hij nooit beter dan gewoon goed zal worden, stelt hij zichzelf de volgende vraag:
Wat als er een weg is om je atleet te voelen zonder atleet te zijn?”
Volgens hem is het leven een spel, en wie niet meespeelt is af. Hij wil spelen in plaats van werken. En de enige manier om dit te doen is volgens hem door een droom na te jagen met de mentaliteit van een topsporter.
Telkens als hij hieraan denkt, komt hij op wat hij zijn gekke idee noemt. Het gekke idee ontstond uit een research paper dat hij tijdens zijn studie aan Stanford schreef, over het importeren van hardloopschoenen uit Japan. Phil is er heilig van overtuigd dat dit de toekomst is. De paper was uitgegroeid van een simpele studie opdracht tot een obsessie. En hoewel hij bang is voor dit gekke idee, krijgt hij het niet uit zijn hoofd. Hij concludeert dat de wereld is gemaakt van absurde ideeën, en dat hij er dus voor moet gaan.
Reis de wereld rond (en verruim je blik)
Na zijn studie besluit Phil een wereldreis te maken. Hij wil de wereld zien, ervaringen opdoen en zijn blik verruimen. Veel van wat hij daar ziet en ervaart, beïnvloedt zijn verdere leven en het succes van zijn onderneming. Hij begint zijn reis in Hawaii, waar hij het zo naar zijn zin heeft dat hij even overweegt er te blijven. Maar hij heeft een doel, dus reist hij door naar Japan en bezoekt de fabriek van Onitsuka Tigers, waar hij zijn gekke idee pitcht, met als resultaat een toezegging dat hij 300 paar schoenen opgestuurd krijgt om te verkopen in de VS.
Hiermee is zijn bedrijf Blue Ribbon Sports geboren (het bedrijf Nike, dat zijn eigen schoenen ontwerpt en fabriceert, zal pas enkele jaren later opgericht worden). Hij reist door naar Europa en in Griekenland staat hij urenlang vol bewondering voor de tempel van Nike, de godin van de overwinning. En we weten allemaal hoe dat afliep.
Verzamel de juiste mensen om je heen (met unieke talenten en skills)
Phil heeft een talent voor het om zich heen verzamelen van mensen met unieke talenten en vaardigheden. Zo wordt zijn voormalig hardloopcoach Bill Bowerman, tegen wie hij enorm opkijkt, zijn partner. Dit geeft Phil het vertrouwen dat hij nodig heeft om zijn idee door te zetten. Bill is bovendien een autoriteit in de hardloopwereld, heeft een groot netwerk van atleten en coaches, en hij is continu bezig met het verbeteren van de hardloopschoenen van zijn pupillen. Hij haalt ze uit elkaar, verwijdert onderdelen en voegt nieuwe materialen toe.
Dankzij hem wordt de Cortez met wafelzool (geïnspireerd op het wafelijzer van zijn vrouw, dat hij sloopt door er rubber in te gieten) het eerste grote succes van Nike. Ook de andere medewerkers die hij aan zijn team toevoegt zijn allemaal buitenbeentjes. Maar wel buitenbeentjes die dingen kunnen die nou juist het verschil maken.
Vertel mensen niet hoe ze dingen moeten doen (alleen wat het resultaat moet zijn)
Phil neemt mensen aan om in zijn bedrijf te komen werken volgens een quote van de oude Amerikaanse generaal Patton:
Don’t tell people how to do things. Tell them what what to do and let them surprise you with their results.”
Omdat hij vertrouwt op het talent en de skills van de mensen die hij aanneemt, geeft hij ze de vrijheid om hun werkzaamheden volledig op hun eigen manier uit te voeren. Met als gevolg dat ze excelleren. Zijn eerste medewerker, Jeff Johnson, stuurt honderden brieven naar Phil. Hij komt met nieuwe ideeën voor het bedrijf, klaagt over dingen, schrijft gedichten. Phil laat hem, wetende dat Jeff keihard werkt voor Blue Ribbon en enorm creatief is in het ontwerpen van nieuwe modellen. Hij is bovendien degene die de naam voor het nieuwe bedrijf bedenkt: Nike.
Zet door (zeker wanneer het tegenzit)
Phil krijgt vanaf het oprichten van Blue Ribbon met flinke tegenslagen te maken. Zo gebeurt het meerdere malen dat bestellingen uit Japan niet op tijd geleverd worden. Met als gevolg dat hij in de problemen komt met het doen van betalingen, tot aan een dreigend faillissement.
Maar de grootste tegenslagen zijn twee rechtszaken tegen het bedrijf. De eerste wordt in 1973 door zijn leverancier Onitsuka aangespannen wegens contractbreuk. Phil heeft terwijl hij een contract heeft met Onitsuka zijn nieuwe bedrijf Nike opgericht. Hij verkoopt dan ook al schoenen van het nieuwe merk. Hij doet dit echter omdat hij er via zijn informant bij Onitsuka achter komt dat er achter zijn rug om voorbereidingen worden getroffen om zijn contract te beëindigen. Om zijn bedrijf te redden spant hij zelf een rechtszaak aan in de VS tegen Onitsuka. Hij wint deze rechtszaak omdat de rechter oordeelt dat Blue Ribbon uiteindelijk de meest eerlijke partij is geweest.
De tweede rechtszaak volgt in 1977, wanneer Nike een aanmaning krijgt voor 25 miljoen dollar aan invoerbelasting. Concurrenten Keds en Converse spannen samen tegen Nike door het bedrijf te beschuldigen van het niet betalen van voldoende invoerbelasting op hun schoenen. Phil is ervan overtuigd dat hij juist gehandeld heeft, maar schikt de zaak uiteindelijk voor 9 miljoen dollar. Dit is een strategische zet omdat hij de overheid in de toekomst nog hard nodig zal hebben. Zo overwint hij de grootste tegenslagen door te vechten voor zijn bedrijf en nooit op te geven.
Kortom: Ga voor je gekke idee, reis de wereld rond, verzamel mensen om je heen met unieke talenten, vertel mensen niet hoe ze dingen moeten doen. En geef NOOIT op!
En nu hop, Shoe Dog aanschaffen en linea recta beginnen met lezen!