In m’n vorige blogpost beschreef ik de totaal niet onderbouwde conclusies van mijn niet wetenschappelijke onderzoekje naar millennials onder een niet representatieve steekproef van mijn studenten. Een van de conclusies van mijn waardeloze onderzoekje was dat veel millennials last hebben van keuzestress. Hier wordt vaak over geschreven, maar nooit over de psychologische oorzaak van keuzestress en al helemaal niet over hoe je hiermee om kunt gaan.
Tijd om hier een aparte blogpost aan te wijden.
Keuzes
Vroeger, toen sowieso alles beter was, viel er niet zo veel te kiezen. Zeker voor ons vrouwen niet. Trouwen, kinderen, aanrecht. Mannen gingen doen wat hun vader deed. En trouwen, kinderen (maken, niet verzorgen), krant lezen, pijp roken. Maar dat was vroeger.
Wij millennials hebben dagelijks ontelbaar veel keuzes te maken. Relatief onbelangrijke keuzes als wat trek ik aan, wat doe ik op mijn boterham en neem ik een bruine of een witte Kinder Bueno of allebei? En dan heb ik het nog niet eens over Netflix.
Daarnaast hebben we ook aardig wat medium belangrijke keuzes te maken als waar gaan we naartoe op vakantie, kopen we een huis of huren we, schaffen we een auto aan of niet, etc.
Tot slot zijn er nog alle écht belangrijke keuzes die van grote invloed zijn op ons leven. Welke studie ga ik doen, ga ik überhaupt wel studeren, voor welk beroep kies ik na mijn studie, blijf ik bij mijn huidige werkgever of ga ik de uitdaging van iets nieuws aan, wil ik kinderen en hoeveel en neem ik dan ook meteen maar een hond? Oh en wat moet ik for fucks sake nou kijken op Netflix?
Nou ja, dat dus.
Het punt is duidelijk, we hebben meer keuzes te maken dan ooit. En binnen al deze keuzes hebben we ook nog eens eindeloos veel keuzemogelijkheden.
The paradox of choice
En volgens the Paradox of Choice is dat niet perse goed.
The fact that some choice is good doesn’t necessarily mean that more choice is better. As I will demonstrate, there is a cost to having an overload of choice. As a culture, we are enamored of freedom, self-determination, and variety, and we are reluctant to give up any of our options. But clinging tenaciously to all the choices available to us contributes to bad decisions, to anxiety, stress, and dissatisfaction— even to clinical depression.” – Barry Schwarz
Volgens Barry Schwartz is keuzevrijheid goed, totdat je er teveel van hebt. Wanneer mensen teveel keuzemogelijkheden hebben, kan dit leiden tot stress en zullen ze er soms zelfs voor kiezen om dan maar helemaal geen keuze te maken.
Schwartz beschrijft twee verschillende typen mensen, maximizers en satisficers. Maximizers zullen meestal kiezen voor de best mogelijke optie en hiervoor alle beschikbare informatie uitpluizen. Ze zijn hiermee niet alleen veel tijd kwijt, ze zullen ook vaker last hebben van twijfels achteraf over hun keuze. Maximizers blijven zich namelijk ook na het maken van een keuze afvragen of dit nou echt wel de beste optie was.
Satisficers kiezen daarentegen eerder voor de optie die ‘goed genoeg’ is. Wanneer een product voldoet aan een bepaalde vooraf vastgestelde standaard, zullen zij dit product kiezen. Op deze manier zijn satisficers minder tijd kwijt met het maken van keuzes en zijn ze achteraf ook vaak een stuk gelukkiger met hun keuze. Ze zullen namelijk niet meer gaan peinzen over de gemaakte keuze. Ze beseffen dat er ook andere mogelijk goede keuzes waren, en dat dat prima is.
Keuzestress wordt dus veroorzaakt door teveel keuzevrijheid en keuzemogelijkheden, zeker wanneer je erop gebrand bent de perfecte keuze te maken. Maar welk psychologisch fenomeen zorgt er nu voor dat we deze keuzevrijheid als stressvol ervaren?
Cognitieve dissonantie
De oorzaak van keuzestress ligt in wat in de psychologie cognitieve dissonantie genoemd wordt. Simpel gezegd betekent cognitieve dissonantie dat we ons niet prettig voelen wanneer we twee gedachten (cognities) hebben die in strijd zijn met elkaar (Aronson, Wilson & Akert, 2011). En dat is nou net wat er gebeurt wanneer we keuzes moeten maken.
Een simpel voorbeeld: toen ik werd gevraagd om als docent op de Hogeschool te komen werken, had ik een leuke baan bij een leuk bedrijf met een vast contract, prima salaris en fijne collega’s. Het bedrijf was ook nog eens gevestigd in hartje Rotterdam dus we konden elke dag in de lunchpauze broodjes halen bij dat ene Italiaanse tentje waar ze de beste broodjes ever hebben.
Waarom zou ik dat allemaal opgeven voor een onbekend avontuur en de onzekerheid van een jaarcontract?
Aan de andere kant vroeg ik me regelmatig af of dit nou echt was wat ik wilde, die fijne baan met prima salaris in hartje Rotterdam, en de vraag stellen is hem beantwoorden. Nee. Dus zo bekeken kwam deze kans als geroepen.
Er moest een keuze gemaakt worden en ik had last van cognitieve dissonantie. Want kiezen voor het één betekende niet voor het ander kiezen. En dat andere had ook een aantal belangrijke voordelen. En het ene had best ook nadelen. Wat nou als achteraf zou blijken dat ik de verkeerde keuze had gemaakt? Keuzestress alom.
Wij millennials staan dus best vaak voor allerlei keuzes en nou ja, we hebben er gewoon last van.
Minder keuzestress
Maar we hoeven natuurlijk niet hulpeloos huilend te berusten in ons lot. Aan keuzestress kun je iets doen.
Limit your options
In de eerste plaats moet je er simpelweg voor zorgen dat je je keuzemogelijkheden beperkt. Netflix alleen als je van tevoren weet wat je wilt gaan kijken.
Be a satisficer
Satisficers zijn efficiënter in het maken van keuzes en twijfelen achteraf niet over de gemaakte keuzes. Ze weten dat de optie die zij gekozen hebben goed genoeg is. En het maakt hen niet uit dat er andere opties zijn die misschien ook goed waren geweest. Be a satisficer!
Keuzes zijn niet voor altijd
Daarnaast kun je een groot deel van de keuzestress wegnemen door te snappen dat deze keuzes niet definitief zijn. Dat je nu voor een bepaalde baan bij een bepaald bedrijf kiest, wil niet zeggen dat je dit werk de rest van je leven moet doen bij ditzelfde bedrijf. Nee, je kunt er voor kiezen (ha!) om in de toekomst of nu meteen andere keuzes te maken.
Cognitieve dissonantie wegnemen
Wanneer mensen cognitieve dissonantie ervaren, zullen ze bewust of onbewust altijd proberen dit nare gevoel weg te nemen. Heb je wel eens gemerkt dat je na een aankoop het product van jouw keuze ineens veel beter, mooier of handiger vindt dan het product dat je niet koos?
Als jij bijvoorbeeld hebt zitten twijfelen tussen een iPhone of een Android toestel en je kiest uiteindelijk voor de iPhone, dan zul je na het aanschaffen ervan de voordelen ten opzichte van het Android toestel uitvergroten en de eventuele nadelen negeren. Voor je het weet kun je je niet voorstellen dat er mensen zijn die niet voor een iPhone kiezen. Losers.
En dan nog even dit
Flip a coin
En als je het nou echt even niet meer weet, doe dan even kop of munt. Op het moment dat het muntje in de lucht hangt voel je dat je hoopt op kop of munt. Het is echt waar want Jelmer de Boer vertelde het in een van zijn podcasts en hij heeft het weer van Gary Vaynerchuk. Dus.